cofniecie pozwu

Cofnięcie pozwu jest czynnością procesową nie wywołującą skutków materialnoprawnych. Działanie to, jest po prostu odwołaniem wytoczonego powództwa, które następuje przez złożenie sądowi oświadczenia woli. Cofając pozew powód rezygnuje z procesu, ale nie rezygnuje z roszczenia przeciwko pozwanemu, jeżeli pozew cofa do chwili rozpoczęcia rozprawy (art. 203 § 1 k.p.c.).

Cofnięcie pozwy po rozpoczęciu rozprawy

Na cofnięcie pozwu po rozpoczęciu rozprawy wymagana jest zgoda pozwanego, chyba że powód zrzeknie się roszczenia. Cofnięcie pozwu wraz ze zrzeczeniem się roszczenia może nastąpić aż do wydania wyroku, a więc właściwie na każdym etapie sprawy:

  • do wydania wyroku przez sąd I instancji – na podst. art. 203 § 1 k.p.c.
  • po wydaniu wyroku przez sąd I instancji, ale przed jego uprawomocnieniem się i przed zaskarżeniem – na podst. art. 332 § 2 k.p.c.
  • po zaskarżeniu wyroku – na podst. art. 386 § 3 k.p.c.
  • po zaskarżeniu wyroku sądu II instancji, Sąd Najwyższy uchyli wyroki sądów obu instancji i umorzy postępowanie w sprawie na podstawie art. 398 [19] k.p.c.

Cofnięcie pozwu może nastąpić ustnie na rozprawie lub w piśmie procesowym skierowanym do sądu (z odpisami dla wszystkich uczestników), można cofnąć pozew w całości lub w części.

Cofnięcie pozwu w części

Cofnięcie pozwu w części może dotyczyć np. części należności głównej. Wówczas sąd umarza postępowanie co do cofniętej części i prowadzi je nadal w stosunku do pozostałej, niecofniętej części. Możliwe jest też cofnięcie pozwu co do należności głównej i podtrzymanie żądania zasądzenia odsetek.

Wygaśnięcie wierzytelności głównej nie powoduje wygaśnięcia odsetek. Roszczenie o odsetki za opóźnienie, po jego powstaniu, uzyskuje samodzielny byt niezależny od długu głównego. Można zatem cofnąć powództwo w zakresie należności głównej, podtrzymując żądanie zapłaty odsetek.” (Wyrok SA w Warszawie z 22 stycznia 2015 r., VI Aca 422/14).

Koszty postępowania po cofnięciu pozwu

Co do zasady, w przypadku cofnięcia pozwu, obowiązek zwrotu kosztów postępowania obciąża powoda (art. 203 § 2 i 3 k.p.c.). Pozwany może zgłosić wniosek o zasądzenie kosztów aż do zamknięcia rozprawy, a jeżeli do cofnięcia pozwu doszło poza rozprawą, w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu odpisu pisma zawierającego oświadczenie o cofnięciu pozwu, a zatem w czasie, w którym pozwany musi wypowiedzieć się, czy wyraża zgodę na cofnięcie pozwu bez zrzeczenia się roszczenia.

Jeżeli jednak cofnięcie pozwu następuje w związku ze spełnieniem świadczenia przez pozwanego, to pozwany traktowany jest jako strona przegrywająca i to na nim ciąży obowiązek zwrotu kosztów procesu (art. 98 § 1 k.p.c.). W takiej sytuacji, gdy w chwili wniesienia pozwu pozew był zasadny, a spełnienie świadczenia nastąpiło po jego wniesieniu, pozew należy cofnąć. Ale cofając pozew należy jednocześnie wskazać i udowodnić, że jest to spowodowane zapłatą należności przez pozwanego dokonaną w trakcie procesu. Cofając pozew w takiej sytuacji można wystąpić z wnioskiem o obciążenie pozwanego kosztami procesu.

Sąd z urzędu na podstawie art. 79 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zwraca powodowi:

  • całą wpłaconą opłatę sądową, gdy cofnął pozew przed wysłaniem odpisu pozwu pozwanemu,
  • połowę wpłaconej opłaty sądowej, gdy cofnięcie pozwu nastąpiło przed rozpoczęciem rozprawy, tj. przed jej wywołaniem (postanowienie SN z 3 maja 1984 r., IV PZ 37/84).

Zrzeczenie się roszczenia

Zrzeczenie się roszczenia jest czynnością materialnoprawną, polegającą na złożeniu sądowi, przez powoda, oświadczenia woli o rezygnacji z roszczenia względem pozwanego. Zrzekając się roszczenia, powód zamyka sobie drogę do skutecznego dochodzenia tego samego roszczenia od pozwanego w przyszłości. Zasadą jest, że cofnięcie pozwu i zrzeczenie się roszczenia pozostają pod kontrolą sądu – na podstawie art. 203 § 4 k.p.c. sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, albo zmierzają do obejścia prawa.

Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, a zrzeczenie roszczenia

W postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dodatkową kontrolę sądową przewiduje art. 469 k.p.c. Sąd w tych sprawach uzna cofnięcie pozwu za niedopuszczalne także wówczas, gdyby czynność ta naruszała słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego. Jeśli sąd uzna, że cofnięcie pozwu byłoby sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzało do obejścia prawa powinien wydać postanowienie stwierdzające uznanie tych czynności za niedopuszczalne, odmówić umorzenia postępowania i prowadzić je nadal.

Zrzekając się roszczenia procesowego, powód rezygnuje ze zbadania jego zasadności w tym samym stanie faktycznym i wobec tego samego pozwanego. W razie ponownego wytoczenia powództwa o to samo roszczenie i przeciwko temu samemu dłużnikowi (pozwanemu), sąd powinien wydać wyrok oddalający powództwo, jeżeli dłużnik powoła się na wcześniejsze cofnięcie pozwu i zrzeczenie się roszczenia przez powoda w poprzednim procesie. Wówczas cofnięcie powództwa ze zrzeczeniem się roszczenia stanowi negatywną przesłankę procesową do ponownego wniesienia powództwa o to samo roszczenie.”(Postanowienie SN z 1 lutego 2017 r., III SO 6/16).

Skutki cofnięcia pozwu

Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa – np. nie powoduje przerwania biegu terminu przedawnienia. W razie cofnięcia pozwu poza rozprawą przewodniczący odwołuje wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie mu kosztów procesu. Uchylenie się od skutków oświadczenia o cofnięciu pozwu i zrzeczeniu się roszczenia (odwołanie tej czynności procesowej) jest dopuszczalne, ale tylko w sposób wyraźny i oparty na konkretnych podstawach (np. błąd lub przymus).

Zgodnie z art. 203 § 4 k.p.c. sąd powinien cofnięcie pozwu uznać za niedopuszczalne, gdy stwierdzi przede wszystkim, że strona pod wpływem błędu, podstępu lub przymusu – z jakiejkolwiek strony – działa na swoją niekorzyść lub nie zdaje sobie sprawy z następstw swej czynności przez co czynność ta może grozić mu stratą roszczenia.” (Postanowienie SN z dnia 22 kwietnia 1985 r., II CZ 51/85).

Autorka artykułu: adw. Aneta Proksa

Sharing is caring