Osoba która dziedziczy spadek musi zdawać sobie sprawę, że może odziedziczyć nie tylko majątek pozostały po spadkodawcy ale również należące do niego długi.
Jak się zatem chronić przed długami które mogą nas obciążyć?
Odrzucenie spadku
Pierwszym i najlepszym sposobem na ochronę przed odziedziczeniem długów jest odrzucenie spadku po spadkodawcy. Ma one szczególne znaczenie w sytuacji, gdy spadkodawca posiadał znaczne zadłużenie i nawet po jego spłacie nie pozostaną żadne środki wchodzące w skład spadku.
Pamiętać jednak należy, że w sytuacji odrzucenia przez nas spadku, przechodzi on na kolejnych spadkobierców.
Wniosek o odrzucenie spadku
Odrzucenie spadku obarczone jest jednak terminem. Aby odrzucenie spadku było skuteczne, spadkobierca musi w ciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o swoim powołaniu do spadku złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Może to zrobić przed notariuszem lub w sądzie rejonowym właściwym dla swojego miejsca zamieszkania.
Skutki odrzucenia spadku
- Odrzucenie spadku oznacza, że nie dziedziczymy spadku;
- Spadek mogą przejąć zstępni. W wyniku odrzucenia spadku spadkobierca jest traktowany tak, jakby nie dożył do momentu otwarcia spadku. Długi mogą nadal odziedziczyć dzieci spadkobiercy, wobec czego konieczne może stać się złożenie wniosku o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego.
- Osoba, która dokonała odrzucenia spadku, traci także prawo do wypłaty zachowku.
Dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza
Obowiązujące obecnie prawo w znacznym stopniu chroni interesy spadkobierców. Przed 18 października 2015 r., w przypadku braku złożenia oświadczenia przed notariuszem lub w sądzie domyślnie spadkobierca przyjmował spadek wprost. Obecnie, jeżeli nie oświadczymy, że chcemy przyjąć spadek wprost, nie będzie to możliwe. Z ustawy przyjmujemy bowiem spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi zmarłego tylko do wysokości wartości majątku, jaki odziedziczył. Oznacza to, że długi spadkodawcy zostają spłacane wyłącznie z majątku, który otrzymał spadkobierca. Nie odpowiada on bowiem swoim majątkiem za długi spadkowe.
Przykład: Spadkodawca pozostawił dług w wysokości 200 000 zł i nieruchomość wartą 100 000 zł. Z dniem przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca staje się właścicielem nieruchomości i odpowiada za długi wyłącznie do wartości otrzymanego spadku a mianowicie do wartości 100 000 zł.
Przykład: Spadkodawca pozostawił nieruchomość o wartości 500 000 zł oraz długi w wysokości 200 000 zł. W takiej sytuacji spadkobierca staje się właścicielem nieruchomości i odpowiada za całe zadłużenie tj. 200 000 zł. Wartość spadku, który otrzymał przewyższa bowiem wartość zadłużenia.
Zrzeczenie się dziedziczenia
Jeszcze za życia spadkodawcy możemy postanowić, że nie chcemy przyjmować po nim spadku. Z pomocą przychodzi nam instytucja zrzeczenia się dziedziczenia. Od odrzucenia spadku równi się tym, że jest to umowa zawierana jeszcze za życia spadkodawcy.
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia zawierana jest pomiędzy spadkodawcą a spadkobiercą ustawowym przed notariuszem. Po zrzeczeniu się dziedziczenia spadkobierca traktowany jest tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Spadkobierca nie dziedziczy więc spadku, nie ma również prawa do zachowku. Jeżeli w umowie o zrzeczenie się dziedziczenia nie będzie zapisane inaczej, wyłączeni z dziedziczenia będą również zstępni takiej osoby.
Kiedy nie jesteśmy chronieni? – Dziedziczenie spadku wprost
Dziedziczenie wprost oznacza przejęcie wszystkich długów i odpowiadanie za nie własnym majątkiem.
Przykład: Spadkodawca pozostawił dług w wysokości 300 000 zł i nieruchomość wartą 200 000 zł. Z dniem przyjęcia spadku wprost spadkobierca staje się właścicielem nieruchomości i odpowiada za wszystkie długi spadkodawcy, a zatem będzie zobowiązany do spłaty całości zadłużenia w wysokości 200 000 zł.
Autorką artykułu jest Ewelina Wolny, adwokat zarejestrowana w portalu Casum,pl, na co dzień świadcząca usługi prawne w kancelarii adwokackiej w Środzie Śląskiej.
