Przewlekłość postępowań sądowych i egzekucyjnych jest prawdziwą zmorą naszego wymiaru sprawiedliwości. Ciągnące się latami procesy przynoszą często stronom wymierne szkody, nie mówiąc już o łączących się z tym negatywnych przeżyciach, stresach, prowadzących niekiedy wręcz do wyrządzenia krzywdy niemajątkowej.
Obecnie w dobie epidemii koronawirusa sądy funkcjonują w ograniczonym zakresie. Gdy – oby jak najszybciej! – epidemia minie, dotychczasowe przeciążenie sądów sprawami i obecne praktyczne zamknięcie ich pracy, spowoduje dalsze spowolnienie rozpoznawania zarówno obecnych, jak i nowych spraw. Dlatego już teraz warto wiedzieć, jakie środki przysługują nam w sytuacji przewlekłości postępowania sądowego i komorniczego.
Skarga na przewlekłość postępowania cywilnego i sądowoadministracyjnego – jaki sąd właściwy?
Pomocą pokrzywdzonej stronie ma służyć ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz U. 2018 r. poz. 75)
Zgodnie z art. 2 ust 1 tej ustawy strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.
Skargę składa się do sądu, przed którym toczy się postępowanie. Sąd ten przekazuje skargę wraz z aktami sprawy do rozpoznania sądowi właściwemu, który jest sąd nad nim przełożony.
- W sprawach przewlekłości postępowania cywilnego, w zależności od sytuacji, sądem przełożonym rozpatrującym skargę będzie sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy
- W sprawach przewlekłości postępowania sądowoadministracyjnego – Naczelny Sąd Administracyjny.
- Z kolei Sądem właściwym do rozpoznania skargi dotyczącej przewlekłości postępowania egzekucyjnego (komorniczego) lub innego postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego co do zasady jest sąd okręgowy, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności
Skarga na przewlekłość postępowania cywilnego – jaka opłata? Jak napisać?
Opłata od skargi na przewlekłość wynosi 200 zł. Jeżeli więc skarga dotyczy prawa cywilnego i strona została zwolniona przez sąd, będzie również zwolniona z tej opłaty. Można również złożyć wniosek o zwolnienie od opłaty.
Skarga powinna odpowiadać ogólnym wymogom pisma procesowego (m.in. oznaczenie sądu, dane i adresy stron, podpis, wymienienie załączników itd. – zob. art. 126 kodeksu cywilnego), a ponadto zawierać:
1) żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy (to dość oczywiste 🙂 )
2) przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie (np. że na wyznaczenie rozprawy czeka się rok i nie dzieje się to z winy stron)
Ponadto, skarga może zawierać:
1) żądanie wydania sądowi rozpoznającemu sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności
2) żądanie zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej od Skarbu Państwa – sądu prowadzącego sprawę, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika – od tegoż komornika
Skarga na przewlekłość – jaką kwotę można żądać?
Wysokość sumy pieniężnej, o którą możemy wnosić wynosi od 2000 do 20000 zł. Przy czym w przypadku uwzględnienia skargi sąd powinien zasądzić nie mniej niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, niezależnie od tego, ilu etapów postępowania dotyczy stwierdzona przewlekłość postępowania (ale, jak wspomniałem wyżej, nie mniej niż 2000zł). Sąd może przyznać sumę pieniężną wyższą niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, jeżeli sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego, który swoją postawą nie przyczynił się w sposób zawiniony do wydłużenia czasu trwania postępowania.
Ważne!:
Należy podkreślić, że zasądzona od Skarbu Państwa „suma pieniężna” jest swoistą nawiązką na rzecz strony za sam fakt stwierdzonej przez sąd przełożony przewlekłości postępowania. Nie zastępuje odszkodowania od Skarbu Państwa za poniesioną przez stronę szkodę materialną lub wyrządzoną krzywdę niemajątkową na skutek przewlekłości postępowania.
Zgodnie z art. 15 ustawy, strona, której skargę uwzględniono, może bowiem w odrębnym postępowaniu dochodzić odszkodowania od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika za szkodę wynikłą ze stwierdzonej przewlekłości.
W tym odrębnym postępowaniu o naprawienie szkody, strona nie musi już udowadniać faktu przewlekłości postępowania, gdyż postanowienie uwzględniające skargę co do stwierdzenia przewlekłości postępowania wiąże sąd w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie lub zadośćuczynienie. Stronie pozostaje zatem wykazanie, że poniosła szkodę oraz to, że szkoda jest następstwem stwierdzonej uprzednio przewlekłości postępowania.
Autorem artykułu jest adwokat, doktor nauk prawnych zarejestrowany w portalu casum.pl, na co dzień zajmuje się sprawami o zasiedzenie i odszkodowanie w Kancelarii Adwokackiej Jana Górskiego w Warszawie.
