Zakaz prowadzenia pojazdów to środek karny, który przewidziany został zarówno w Kodeksie wykroczeń, jak i w Kodeksie karnym. Oznacza to, że zakaz ten jest orzekany lub może zostać orzeczony przez sąd za popełnienie określonych przepisami prawa przestępstw i wykroczeń.
Osoba, wobec której sąd orzekł zakaz prowadzenia pojazdów (np. rowerów, samochodów), może wystąpić do sądu z wnioskiem o skrócenie okresu obowiązywania tego zakazu.