O obowiązku alimentacyjnym względem dziecka/dzieci niepełnoletnich musi mieć świadomość każdy rodzic – rodzice zobowiązani są utrzymania dziecka. Oczywistym jest, że kilkuletnie dziecko nie ma możliwości pokrycia kosztów swojego utrzymania itp. Jednak nie każdy rodzic może mieć świadomość co w przypadku gdy dziecko osiąga pełnoletność. Czy wówczas obowiązek alimentacyjny wygasa?
Uchylenie obowiązku alimentacyjnego, a pełnoletnie dziecko
Przepisy kodeksu rodzinnego nie określają górnej granicy wieku dziecka, którego osiągnięcie zwalnia rodziców od obowiązku alimentacyjnego.
Zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym rodzice podlegają obowiązku płacenia alimentów względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Odpowiadając zatem na pytanie, czy uchylenie obowiązku alimentacyjnego następuje wraz z osiągnięciem przez dziecko pełnoletności, należy odpowiedzieć przecząco.
Czy ukończenie studiów powoduje uchylenie obowiązku alimentacyjnego?
Zgodnie z powyższym, obowiązek rodziców względem dziecka do pokrywania kosztów jego utrzymania nie wygasa z momentem ukończenia przez nie pełnoletności czy też zakończenia edukacji. Kontynuacja nauki po ukończeniu szkoły średniej, czy podjęcie nowego kierunku studiów po ukończeniu innego może znacząco utrudnić podjęcie pracy, umożliwiającej samodzielność finansową. Nawet tak zwane „dorabianie” w trakcie studiów może nie pozwolić na całkowite pokrycie kosztów utrzymania. Nawet w orzecznictwie sądów przyjmuje się, że dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletność, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę.
Dlatego należy pamiętać, że dorosłe dziecko ma prawo domagać się alimentów od swoich rodziców.
Zakres obowiązku alimentacyjnego
Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od usprawiedliwionych potrzeb oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości jakie posiada pełnoletnie dziecko – czyli od możliwości samodzielnego utrzymania się.
Kiedy obowiązek alimentacyjny wygasa?
Z uwagi, na fakt, iż przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego nie przewidują granicy wieku, do której dziecko może ubiegać się o płacenie alimentów, oczywistym jest, że obowiązek ten nie wygaśnie wraz z ukończeniem przez dziecko danego wieku.
Skoro obowiązek świadczeń alimentacyjnych zależy w głównej mierze od możliwości samodzielnego utrzymania się przez pełnoletnie dziecko, to rodzic chcący przestać płacić alimenty na dorosłego syna lub córkę, nie zawsze będzie miał taką możliwość.
Sytuacje pozwalające na uchylenie obowiązku alimentacyjnego
Istnieją takie sytuacje, które pozwolą przychylić się Sądowi do zaprzestania płacenia alimentów przez rodzica.
To, że żądanie alimentów, jest prawem dorosłego dziecka, w sytuacji gdy nie ma możliwości samodzielnego utrzymania się, nie oznacza, że może pobierać świadczenia alimentacyjne od rodzica/rodziców w nieograniczonym zakresie.
Rodzice mogą uchylić się od płacenia alimentów, gdy:
- sytuacja finansowa rodziców ulegnie znacznemu pogorszeniu
- dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się – czyli np. gdy po zakończeniu edukacji, nie podejmuje żadnych starań do usamodzielnienia się poprzez nie podejmowanie żadnej pracy, mimo, że ma do tego predyspozycje
Podsumowując, dorosłe dziecko ma prawo do żądania od swoich rodziców zapewnienia im środków utrzymania, gdy nie ma możliwości samodzielnego utrzymania się, jednak nie oznacza to, że rodzice zawsze będą musieli spełnić żądanie pełnoletniego dziecka. Sąd może zwolnić rodziców z obowiązku płacenia alimentów, jeśli może to m.in. spowodować znaczne pogorszenie się ich sytuacji finansowej.
Artykuł powstał we współpracy z kancelarią Pasternak Legal.
