Jeżeli sąd wydał wyrok, w którym zasądził alimenty, a osoba zobowiązana ich nie płaci, można tych alimentów dochodzić w drodze przymusu państwowego (poprzez wszczęcie tzw. egzekucji). Drogi umożliwiające przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego omówione zostały w poniższym tekście.
Kiedy rozpocząć postępowanie egzekucyjne
Postępowanie egzekucyjne (czyli egzekucja) jest możliwe dopiero po wydaniu wyroku przyznającego alimenty. Wyrok ten zostanie dodatkowo opatrzony w klauzulę wykonalności, którą sąd nadaje z urzędu (w tym przypadku nie trzeba składać oddzielnego wniosku o jej nadanie). Klauzula wykonalności oznacza, że wynikające z wyroku uprawnienie do otrzymywania alimentów można wyegzekwować w drodze przymusu. Osoba, której zostały przyznane alimenty otrzymuje odpis wyroku zaopatrzonego w klauzulę i od tego momentu może zostać rozpoczęte postępowanie egzekucyjne. W tym celu osoba, której przyznano alimenty, może skierować wniosek o wszczęcie egzekucji do komornika działającego na obszarze jej zamieszkania lub dłużnika (czyli osoby zobowiązanej do płacenia alimentów).
Wniosek o wszczęcie egzekucji
Wniosek o wszczęcie egzekucji powinien zawierać następujące elementy:
- oznaczenie komornika, do którego jest kierowany (imię i nazwisko komornika, nazwę kancelarii komornika ze wskazaniem sądu, przy którym działa),
- oznaczenie wierzyciela (imię, nazwisko, PESEL i adres zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów),
- oznaczenie dłużnika (imię, nazwisko i adres zamieszkania – jeśli jest znany – osoby zobowiązanej do płacenia alimentów),
- oznaczenie rodzaju pisma (wniosek o wszczęcie egzekucji),
- określenie, o co wnosi wnioskodawca, czyli osoba uprawniona do alimentów, która składa wniosek (wnoszę o wszczęcie egzekucji),
- wskazanie świadczenia, którego nie spełnił dłużnik (czyli wskazanie alimentów, które nie zostały zapłacone),
- ewentualne wskazanie majątku dłużnika, z którego może zostać przeprowadzona egzekucja (nie jest to jednak konieczne),
- własnoręczny podpis osoby uprawnionej do alimentów (wnioskodawcy),
- wykaz dokumentów składanych razem z wnioskiem (konieczne jest dołączenie wyroku zasądzającego alimenty, który zaopatrzony jest w klauzulę wykonalności).
Nie jest wymagane wskazywanie we wniosku majątku dłużnika, z którego mają zostać ściągnięte alimenty, ani wskazywanie sposobu prowadzenia egzekucji. Może się zdarzyć sytuacja, gdy sąd, który przyznał alimenty, sam zawiadomi komornika o potrzebie wszczęcia egzekucji. Komornik po otrzymaniu zawiadomienia od sądu lub wniosku od osoby, której przyznano alimenty, podejmie odpowiednie działania zmierzające do ustalenia dochodów i stanu majątkowego osoby zobowiązanej do płacenia alimentów.
Fundusz alimentacyjny
Jeżeli jednak osoba uprawniona do alimentów pomimo działań komornika nadal ich nie otrzymała, może wystąpić o przyznanie świadczeń z tzw. funduszu alimentacyjnego. Jednakże świadczenia z funduszu alimentacyjnego mogą otrzymać niektóre tylko osoby, a mianowicie wypłacane są:
- osobie uprawnionej do alimentów, jeśli nie ukończyła 18 lat,
- osobie uprawnionej do alimentów, która ukończyła 18 lat, ale nadal się uczy – do ukończenia przez nią 25 lat,
- osobie posiadającej znaczny stopień niepełnosprawności – bez oznaczonego terminu,
przy czym dochód na jednego członka rodziny nie może przekraczać ściśle określonej kwoty.
Aby uzyskać świadczenia z funduszu alimentacyjnego należy złożyć wniosek do właściwego organu (zazwyczaj jest nim miejski/gminny ośrodek pomocy społecznej), na obszarze działania którego ma miejsce zamieszkania osoba składająca wniosek. Do wniosku dołączyć należy zaświadczenie od komornika, że prowadzona przez niego egzekucja okazała się bezskuteczna (nie udało mu się uzyskać zapłaty alimentów).
Alimenty zza granicy
W przypadku, gdy osoba zobowiązana do płacenia alimentów wyjechała za granicę, zapłaty alimentów można dochodzić za pośrednictwem wydziału cywilnego sądu okręgowego, działającego na obszarze miejsce zamieszkania osoby, której alimenty zostały przyznane. Sposób dochodzenia alimentów zależy jednak od państwa, w którym przebywa osoba zobowiązana do płacenia alimentów. Jeżeli jest to państwo niebędące członkiem Unii Europejskiej, wówczas zastosowanie znajdą przepisy Konwencji Nowojorskiej z dnia 20 czerwca 1956 roku. W takim przypadku należy złożyć do wydziału cywilnego sądu okręgowego wniosek o to, by sąd ten przesłał do sądu w kraju, w którym przebywa dłużnik, dokumenty umożliwiające przeprowadzenie egzekucji alimentów. Wzory wniosku i załączników do wniosku oraz wykaz dokumentów, jakie należy dołączyć do takiego wniosku, znajdują się na stronach internetowych sądów okręgowych.
Jeżeli jednak osoba zobowiązana do płacenia alimentów przebywa w państwie, które jest członkiem Unii Europejskiej (poza Danią) – wówczas zastosowanie znajdzie Rozporządzenie Rady i Parlamentu Europejskiego nr 4/2009 z 18 grudnia 2008 roku. W takim przypadku, aby uzyskać zapłatę alimentów, należy złożyć do sądu okręgowego wniosek o przesłanie przez ten sąd do centralnego urzędu kraju, w którym przebywa dłużnik, dokumentów umożliwiających przeprowadzenie egzekucji. Wzory wniosku i załączników do wniosku oraz wykaz dokumentów, jakie należy dołączyć do wniosku, znajdują się na stronach internetowych sądów okręgowych.
Z niektórymi państwami (np. z Białorusią, Chorwacją, Turcją, Tunezją, Rosją i Ukrainą) Polskę wiąże umowa dwustronna, na podstawie której wykonaniu podlegają wyroki zasądzające alimenty. Wzór wniosku o dochodzenie alimentów od dłużnika znajdującego się na terytorium któregoś z tych państw, załączników do wniosku oraz wykaz dokumentów, jakie należy dołączyć do wniosku znajdują się na stronach internetowych sądów okręgowych.
Wnioski o egzekucję alimentów od dłużnika przebywającego za granicą nie podlegają opłacie. Pamiętać jednak należy, aby w miarę możliwości we wnioskach tych jak najdokładniej wskazać miejsce zamieszkania lub miejsce pracy za granicą osoby, która jest zobowiązana do płacenia alimentów (dłużnika).
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie alimentów? Znajdź odpowiedniego prawnika na casum.pl.
