Wydanie przez sąd orzeczenia w prowadzonym postępowaniu cywilnym nie jest równoznaczne z wejściem tego orzeczenia w życie. W większości przypadków, obowiązuje bowiem określony odcinek czasu, w którym strona przeciwna może zareagować, kiedy nie zgadza z wydaną decyzją sądu.
Termin uprawomocnienia się orzeczenia sądowego wydanego w postępowaniu cywilnym zależy od rodzaju orzeczenia oraz od zachowania się stron lub uczestników postępowania sądowego.
Od czego zależy termin uprawomocnienia?
Orzeczenia sądowe dzielą się na wyroki, postanowienia oraz nakazy zapłaty, dla których przepisy prawa przewidują różne terminy zaskarżenia, a co za tym idzie różne terminy uprawomocnienia. Orzeczenie sądowe staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek zaskarżenia.
Termin uprawomocnienia się orzeczenia zależny jest również od zachowania się stron lub uczestników postępowania, bowiem mogą oni w celu zaskarżenia orzeczenia zgłosić wniosek o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem (w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyroku) lub bez takiego żądania wnieść środek zaskarżenia.
Terminy uprawomocnienia się orzeczenia biegną od dnia jego ogłoszenia lub od dnia doręczenia orzeczenia w sytuacji, gdy przepisy przewidują obowiązek jego doręczenia, albo od dnia doręczenia uzasadnienia orzeczenia.
Ogłoszenie orzeczenia polega na publicznym odczytaniu przez przewodniczącego podpisanej treści zapadłego w sprawie wyroku lub postanowienia. Dniem doręczenia odpisu orzeczenia jest dzień, w którym osoba otrzymała odpis orzeczenia.
Skuteczność i sposoby doręczenia pism sądowych zostały omówione tutaj.
Wyrok sądu uprawomocni się po upływie 21 dni od dnia jego ogłoszenia przez sąd (termin ten liczy się od dnia następującego po dniu ogłoszenia orzeczenia). Dotyczy to sytuacji, gdy strony postępowania sądowego nie zażądają doręczenia uzasadnienia orzeczenia oraz skutecznie tego orzeczenia nie zaskarżą.
Jeżeli jednak którakolwiek ze stron postępowania sądowego, w ciągu 7 dni od dnia ogłoszenia orzeczenia, wystąpi o doręczenie uzasadnienia wyroku, to uprawomocni się on dopiero po upływie 14 dni od dnia doręczenia odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem stronie, która zgłosiła takie żądanie (pod warunkiem, że wyrok ten nie zostanie później zaskarżony). Strona postępowania sądowego może bowiem w ciągu 14 dni od dnia otrzymania uzasadnienia wyroku złożyć apelację. W tym wypadku na uprawomocnienie się wyroku sądu trzeba będzie czekać najdłużej, bo do dnia wydania orzeczenia przez sąd, który rozpoznaje apelację (sąd drugiej instancji).
Postanowienia nieprocesowe
Od postanowień wydanych w postępowaniu nieprocesowym, tzw. postanowień rozstrzygających co do istoty sprawy (np. postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku), czy postanowienia wydanego w postępowaniu o uznaniu orzeczenia sądu zagranicznego przysługuje apelacja, a nie zażalenie. Takie postanowienia uprawomocniają się więc w trybie przewidzianym dla wyroków.
Natomiast postanowienie sądu, które nie rozstrzyga istoty sprawy, a np. dotyczące zwolnienia strony z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, uprawomocni się, co do zasady po upływie 7 dni od dnia jego ogłoszenia przez sąd (bądź jego doręczenia w przypadkach, w których wymagane jest jego doręczenie). Dotyczy to sytuacji, w których uczestnicy postępowania sądowego nie zaskarżą wydanego postanowienia, czyli nie wniosą zażalenia.
Jednocześnie należy zauważyć, iż nakazy wydane w postępowaniu nakazowym, upominawczym oraz elektronicznym postępowaniu upominawczym, uprawomocnią się po 14 dniach, jeśli pozwany w terminie 14 dni od dnia otrzymania nakazu zapłaty nie wniesie skutecznie zarzutów lub sprzeciwu. W sytuacji skutecznego zaskarżenia nakazu, uprawomocni się on dopiero po przeprowadzeniu pełnego postępowania, co do przedmiotu sprawy.
Wyrok zaoczny
Natomiast wyrok zaoczny ma różne terminy uprawomocnienia się – w zależności od tego, która strona go zaskarża. Powodowi od wyroku zaocznego przysługuje apelacja, którą może złożyć na ogólnych warunkach opisanych powyżej. Natomiast pozwanemu przysługuje sprzeciw, który może wnieść w terminie 14 dni od dnia otrzymania odpisu wyroku zaocznego.
Niektóre kwestie w postępowaniu cywilnym, np. zwrot pozwu, może rozstrzygnąć przewodniczący zarządzeniem. Od wydanych zarządzeń podlegających zaskarżeniu można – w terminie 7 dni od dnia ich wydania lub doręczenia – wnieść zażalenie. Niewniesienie zażalenia w tym terminie skutkować będzie uprawomocnieniem się wydanego zarządzenia.
Strona bądź uczestnik postępowania odpis prawomocnego orzeczenia może otrzymać dopiero po uprawomocnieniu się tego orzeczenia. W tym celu należy złożyć do sądu wniosek o wydanie odpisu prawomocnego orzeczenia. Wniosek taki podlega opłacie, a dowód jej uiszczenia należy dołączyć do wniosku.
Szukasz pełnomocnika w Twojej sprawie? Znajdziesz go w serwisie casum.pl.
